اداب سفر عتبات عالیات – مقدمه
همه ساله هزاران انسان شيفتۀ أهل بيت عصمت و طهارت عليهم السلام با قلبى سرشار از عشق و اميد، از خانه و كاشانۀ خود دل كنده، راهىِ اماكن زيارتى و مراقد پاك معصومان و پيشوايان الهى مى‌شوند تا روح و جان خويش را با آنان پيوند زده، زمينه را براى دستيابى به كمال و قُرب پروردگار فراهم سازند. حضور در اين اماكن مقدس، از يك سو تجديد عهد با پيشوايان دين است، كه جملاتى چون: ( «مُحَقِّقٌ لِمَا حَقَّقْتُمْ، مُبْطِلٌ لِمَا أَبْطَلْتُمْ» و يا «سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكُمْ، مُحِبٌّ لِمَنْ أَحْبَبْتُمْ، مُبْغِضٌ لِمَنْ أَبْغَضْتُمْ» ؛ آنچه را شما حق مى‌دانيد من نيز حق مى‌دانم، و آنچه را شما باطل مى‌دانيد من باطل مى‌دانم، با آن كه شما در صلح و سازش هستيد، من نيز هستم و با آن كه شما مى‌ستيزيد، من نيز سر ستيز دارم، آن كه را شما دوست داريد، دوست مى‌دارم و آن كه را شما دشمن داريد، من نيز دشمن مى‌شمارم.) گوياى اين حقيقت است و از سوى ديگر، از روز مرّه گى و آلودگى به گناه فاصله گرفتن و خود را در اقيانوس رحمت و مغفرت الهى شستشو دادن و با توبه از گناه و معصيت رهيدن است. زائر در اماكن زيارتى، قطرۀ وجود خود را به اقيانوس رحمت حق پيوند مى‌زند و با روحى سرشار از شادى، طراوت و اميد نسبت به آينده، به خانه و كاشانۀ خويش بر مى‌گردد تا زندگى جديدى را آغاز كند و از آلودگى و ناپاكى دور باشد. زائر، با اين سفر معنوى، از زندگى تكرارى و بى‌ثمر فاصله مى‌گيرد و با ارتقاى فكر و انديشه و تقويت ايمان و باورهاى دينى، با اراده‌اى استوار، موانع كمال را از سر راه بر مى‌دارد تا به حقيقتِ هستى، كه كمال مطلق است برسد: «إِلَهِي هَبْ لِي كَمَالَ الانْقِطَاعِ إِلَيْكَ، وَ أَنِرْ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا بِضِيَاءِ نَظَرِهَا إِلَيْكَ، حَتَّى تَخْرِقَ أَبْصَارُ الْقُلُوبِ حُجُبَ النُّورِ فَتَصِلَ إِلَى مَعْدِنِ الْعَظَمَةِ. . .» «خداوندا! بريدن كامل از خلق و پيوستن به خود را بر من عنايت فرما و ديده‌هاى دلمان را به نور توجهشان به سوى خود روشن گردان تا ديده‌هاى قلب‌ها، پرده‌هاى نور را بدرد و به مخزن اصلى بزرگى و عظمت دست يابد. . .» آرى، زيارتى كه همراه با معرفت و تحوّل نباشد، زيارت نيست و اگر زيارت تأثيرگذارى لازم را ندارد، دليلش را در فاصله گرفتن از اهداف زيارت بايد جستجو كرد. اگر زائر به پيشوايان خود، تنها به ديدۀ حاجت دهنده بنگرد، طبيعى است كه نمى‌تواند به اهداف زيارت دست يابد. بنابراين اگر بتوانيم فرهنگ زيارت را در ميان امت اسلامى حاكم كنيم و پيشوايان دين را، كه الگو و واسطۀ فيض الهى هستند، وسيله‌اى براى رهايى خود از دام گناه و معصيت و آشنايى با ارزش‌ها و فضايل اخلاقى و انسانى بدانيم، به‌خوبى تأثير زيارت را در جامعه خواهيم ديد و اين چشمۀ حيات بخشِ هميشه جارى، روح اميد و نشاط و ايمان را به جامعۀ دينى و اسلامى ما منتقل و حيات طيبّه را به همگان هديه خواهد داد. آداب سفر و زيارت، آماده كردن زائر براى اين هدف بزرگ است. اين آداب، به زائر مى‌آموزد كه: – چگونه حركت كند، – به دنبال چه هدفى باشد، – با همراهان و همسفران چگونه رفتار نمايد، – با پيشوايان چگونه سخن بگويد، – و سرانجام با چه توشه‌اى باز گردد. نگارنده در سال‌هاى گذشته توفيق يافته است اثرى با نام (آداب سفر حج) تنظيم كند و در اختيار علاقمندان قرار دهد كه – سپاس خداى را – مورد استقبال قرار گرفت و بيش از ده بار چاپ شد. اكنون با الهام از همان اثر و استفاده از مشتركات آن، كتاب حاضر (آداب سفر عتبات عاليات) را فراهم نموده، آداب زيارت حسين‌بن على عليهما السلام و ديگر پيشوايان مدفون در عراق را نيز به آن افزودم تا راهنماى معنوى جويندگان طريق حق و علاقمندان به مكتب اهل بيت عليهم السلام در اين سفر نورانى باشد. اميد است فرهيختگان، عالمان و خوانندگان محترم، كاستى‌هاى احتمالى را همراه با پيشنهادهاى ارزشمند خود، براى ما ارسال كنند تا ان شاء اللّه در چاپ‌هاى بعدى، مورد توجه و استفاده قرار گيرد.