ارادۀ حكيمانۀ خداوند بر اين تعلّق گرفته است كه واقعۀ تاريخي غدير، در تمام قرون و اعصار به صورت يك تاريخ زنده كه قلوب و دل ها به سوي آن جذب مي شوند، بماند؛ و نويسندگان اسلامي در هر عصر و زماني در كتاب هاي تفسير و تاريخ و حديث و كلام، پيرامون آن سخن بگويند؛ و گويندگان مذهبي در مجالس وعظ و خطابه دربارۀ آن داد سخن دهند و آن را از فضايل غيرقابل انكار امام علي بن أبيطالب عليه السلام بشمارند.
نه تنها خطبا و گويندگان، بلكه «شعرا»، از اين واقعه الهام گرفته و ذوق ادبي خود را از تفكّر و انديشه پيرامون اين حادثه و از فزوني اخلاص به صاحب ولايت، پرفروغ سازند، و عالي ترين اشعار را به صورت هاي گوناگون و به زبان هاي مختلف از خود به يادگار بگذارند. (مرحوم علاّمۀ اميني بخش مهمّي از اشعار غديريّه را قرن به قرن در تاريخ اسلام با شرح حالات اين سرايندگان در مجلّدات يازدگانۀ الغدير از منابع معروف اسلامي آورده است).
به تعبير ديگر، كمتر واقعۀ تاريخي در جهان، بسان رويداد «غدير»، مورد توجّه طبقات مختلف، از محدّث و مفسّر و متكلّم و فيلسوف، و خطيب و شاعر، و مورّخ و سيره نويس واقع شده است.
يكي از علل جاوداني بودن اين حديث، نزول دو آيه(١) از آيات قرآن پيرامون اين واقعه است، و تا قرآن ابدي و جاوداني است، اين واقعۀ تاريخي نيز از خاطره ها محو نخواهد شد.
نكته جالب اين كه از مراجعه به تاريخ، به خوبي معلوم مي شود كه روز هيجدهم ذي الحجّة الحرام، در ميان مسلمانان به نام روز عيد غدير معروف بوده، تا آنجا كه «ابن خلكان»، دربارۀ «المستعلي ابن المستنصر» مي گويد: «در سال ٤٨٧ در روز عيد غدير خم كه روز هيجدهم ذي الحجّة الحرام است، مردم با او بيعت كردند(٢) و دربارۀ المستنصر باللّه العبيدي مي نويسد: وي در سال ٤٨٧، دوازده شب به آخر ماه ذي الحجّه باقي مانده بود، درگذشت، و اين شب، همان شب هيجدهم ماه ذي الحجّه، شب عيد غدير است.»(3)
جالب اين كه «ابوريحان بيروني»، در كتاب «الآثار الباقية»، عيد غدير را از عيدهايي شمرده كه همۀ مسلمانان آن را، برپا مي داشتند و جشن مي گرفتند!(4)
نه تنها «ابن خلكان» و «ابوريحان بيروني»، اين روز را «عيد» مي ناميدند؛ بلكه «ثعالبي» يكي ديگر از دانشمندان معروف اهل سنّت نيز، شب غدير را از شب هاي معروف در ميان امّت اسلامي شمرده است.(5)
ريشۀ اين عيد اسلامي به عصر پيامبر صلي الله عليه و آله باز مي گردد. زيرا در آن روز پيامبر صلي الله عليه و آله به مهاجرين و انصار، بلكه به همسران خود دستور داد كه نزد علي عليه السلام بروند و به خاطر ولايت و امامت، به او تبريك گويند.
«زيد بن ارقم» مي گويد: از مهاجران، ابوبكر و عمر و عثمان و طلحه و زبير، نخستين كساني بودند كه به علي عليه السلام دست بيعت دادند و مراسم تبريك و بيعت تا مغرب ادامه داشت!(6)
1)-مائده 67و 3
2)-وفيات الاعيان :60/1 : الغدير.ج1.ص268
3)- وفيات الأعيان: ۲ / 223 ء الغدير. همان۔
4)-الآثار الباقية: ۳۳۴؛ الغدير: 1/ 267
5)- ثمار القلوب: ۵۱۱ء الغدير، ص ۲۶۸
6)-ماجراي تبريك عمر بن خطاب در مدارك بي شماري از اهل تسنن آمده از جمله در مسند ابن حنبل ج ۴، ص ۲۸۱؛ البداية و النهاية، ج ۵ ص ۲۲۹، الفصول المهمه ابن صباغ، ص ۴۰ نظم درر السمطين، ص ۱۰۹؛ ابن عساكر در تاريخ دمشق، ج ۴۲، ص ۲۲۰ و همچنين ماجراي تبريك ابوبكر، عمر، عثمان، طلحه، زبير و ديگران در كتاب هاي متعدد آمده از جمله: در كتاب مناقب علي بن أبيطالب. تأليف خوارزمي، ص ۱۵۵ و ۱۵۶ء الغدير، ج ۱، ص ۲۷۰
برگرفته از كتاب حديث غدير