مختصری از سیره و زندگانی امام رضا علیه السلام
نام شریفشان : علی
پدر بزرگواریشان : امام موسى کاظم علیه السلام
مادر گرامیشان : بانویى مكرّمه به نام نجمه يا تكتم است، وى پس از ولادت حضرت رضا طاهره – پاكيزه – نام گرفت. وى بانویى عفيف و خردمند و از اشراف عجم بوده است.
در روايت است كه جناب تكتم مادر حضرت رضا علیه السلام فرمود: مرا با دايهاى كمك دهيد (تا در شيردادن حضرت رضا علیه السلام كمكم كند) پرسيدند: آيا شير كم است؟ گفت: نه، ولى من اذكار و نمازهایى دارم كه پس از تولّد ايشان از آن كاسته شده است.
کنیه ها: ابوالحسن و ابوعلی
القاب حضرت:
رضا، صابر، زکی، ولی، فاضل، وفی، صدیق، رضی، سراج الله، نورالهدی، قرة عین المؤمنین، مکیدة الملحدین و عالم آل محمد صلی الله علیه و آله و سلم.
مشهورترين لقب
مشهورترين لقب آن حضرت «رضا» است و در سبب اختصاص اين لقب گفته اند: «او از آن روى رضا خوانده شد كه در آسمان خوشايند و در زمين مورد خشنودى پيامبر خدا و امامان پس از او بود. همچنين گفته شده: از آن روى كه همگان، خواه مخالفان و خواه همراهان به او خشنود بودند. سرانجام، گفته شده است: از آن روى او را رضا خوانده اند كه مأمون به او خشنود شد.“
تاریخ تولد: ولادت آن امام همام را مشهور محدثان و مورخان در 11 ذالقعده سال 148 ه.ق دانستهاند و اين همان سالى است كه حضرت صادق از دنيا رحلت کردند ولى برخى تولد حضرت رضا علیه السلام را پنج سال بعد از رحلت حضرت صادق نگاشتهاند.
مادر بزرگوار آن حضرت جناب نجمه گويد: من هنگام باردارى به پسرم علی، احساس سنگينى نمىكردم، به هنگام خواب از درون خود، صداى ذكر خداوند مىشنيدم به گونهاى كه هراسناك مىشدم، چون او را به دنيا آوردم دست و پا را بر زمين نهاد ، سر به آسمان بلندکرد و مانند كسى كه سخنى مىگويد، لب هايش حركت مىكرد.
حضرت موسى بن جعفر چون فرزند خويش را ديد ، فرمود: «هنيئاً لك يا نجمه كرامه ربّك» (اى نجمه، بزرگداشت خداوند گراميت باد). سپس نوزاد را در پارچهاى سفيد پوشانده به حضرت دادند، حضرتش در گوش راست فرزند خويش اذان و در گوش چپ وى اقامه گفت و آب فرات طلبيد و با آن از او كام برداشت و به مادرش فرمود: «خُذيهِ فَاِنَّهُ بَقِيّه اللهِ تَعالى فى اَرْضِهِ» (بگير او را كه او باقي مانده الهى در زمين خداوند است).
حضرت كاظم بعد از تولد امام رضا به مادر حضرت رضا لقب طاهره يعنى پاكيزه داد.
حضرت موسى بن جعفر به فرزندان خويش مىفرمود:
اين برادر شما علی بن موسى، عالم آل محمّد است، در مورد دين خود از او بپرسيد و آن چه مىگويد حفظ كنيد، من از پدرم جعفر بن محمد بارها شنيدم كه به من مىگفت: »اِنّ عالِمَ آلِ مُحَمَّدٍ لَفى صُلْبِكَ وَ لَيْتَنى اَدْرَكْتُهُ فَاِنَّهُ سَمِىُّ اَميرِالمُؤْمِنينَ علی« يعنى عالم آل محمد در نسل توست، اى كاش من او را مىديدم، او همنام اميرالمؤمنين، علی است.
محل تولّد: مدينه‌ي منوّره
فرزند: در ميان مورخان و محدثان در مورد تعداد فرزندان حضرت رضا اختلاف است، بسيارى حضرت جوادعلیه السلام را تنها فرزند حضرت رضا علیه السلام مىدانند همانند شيخ مفيد (قدس سره) و ابن شهر آشوب ولى برخى فرزندان ديگرى براى حضرت شمردهاند، از جمله دخترى به نام فاطمه. ولى برخى روايات، تك فرزندى حضرت را تأييد مىكند. مردى به نام حنان بن سَدير گويد: به حضرت رضا عرض كردم: آيا مىشود امام بدون فرزند و جانشين باشد؟ حضرت فرمود: نه، و بدان كه مرا جز يك فرزند نخواهد بود، ولى خداوند به او فرزندان فراوانی عطا می کند.
حاكمان زمان حضرت: منصور دوانيقى، مهدى عباسى، هادى عباسى، هارون الرشيد، محمد امين، مأمون عباسى
تاريخ ولايت عهدى: رمضان سال 201 ه.ق (به اجبار مامون عباسی)
مدت عمر حضرت: بنا بر روایت مشهور 55 سال
تاريخ شهادت: وفات آن حضرت را نيز به سالهاى (202، 203 و 206 ق) دانسته انداما بيشتر بر آنند كه ولادت آن حضرت در سال (148 ق) يعنى همان سال وفات امام صادق عليه السّلام بوده است؛ چنان كه مفيد، كلينى ، كفعمى ، شهيد، طبرسى ، صدوق، ابن زهره، مسعودى ، ابوالفداء، ابن اثير، ابن حجر، ابن جوزى و كسانى ديگر اين نظر را برگزيده اند
درباره تاريخ وفات آن حضرت نيز عقيده اكثر عالمان همان سال (203 ق) است.
قاتل حضرت: مأمون عباسى به وسيله‌ي زهر
مرقد حضرت: مشهد مقدس
در روايات متعددى از پيامبر اكرم واميرالمؤمنين و حضرت صادق علیه السلام به وجود آن امام همام و همچنین به شهادت مظلومانه ايشان و مرقد شريف آن حضرت در خراسان و ثواب فوق العاده‌ي زيارت ايشان اشاره شده است.
منبع این مطلب : استان قدس رضوی
http://razavitv.aqr.ir/